Impact op de sociale verkiezingen van mei 2020

Naar aanleiding van de impact van het coronavirus op onze gezondheidstoestand en de verklaring van de Groep Van Tien van 17 maart 2020, betreffende de tijdelijke opschorting van de procedure voor de sociale verkiezingen 2020, heeft de Nationale Arbeidsraad de kwestie van de voortzetting van de procedure voor de sociale verkiezingen van 2020 in handen genomen en een advies geformuleerd.

In dit advies bevestigden de partners het principe van opschorting en werden vanuit werkgevers- en werknemerskant wederzijdse engagementen aangegaan in verband met het verdere serene verloop van de procedure.

Ondanks de goede bedoelingen van de sociale partners is het nu wachten op een snelle tussenkomst van de regering om te zorgen voor een wettelijk kader, zodat alle betrokken partijen de nodige garanties hebben.

De sociale partners zijn in beginsel overeengekomen dat de procedure voor de sociale verkiezingen in mei 2020 tijdelijk wordt opgeschort, vanaf de dag volgend op de laatste dag van de indiening van de kandidaten, d.w.z. op dag X+ 36.  De procedures zullen in het najaar worden hervat, met als doel dat de verkiezingen kunnen plaatsvinden in de tweede helft van november 2020.

Hoe worden de lijsten ingediend?

Om de rechtszekerheid voor werknemers en werkgevers te garanderen, konden vakbondsorganisaties de kandidatenlijsten indienen tot dag X+35, m.a.w. tussen 17 maart en 30 maart 2020 (afhankelijk van de datum die de ondernemingen hebben gekozen om de verkiezingen te houden).  Voor ondernemingen die later zijn begonnen of waarvoor de verkiezingsprocedure vertraging heeft opgelopen (beroep bij de arbeidsrechtbank), kunnen de vakbondsorganisaties eveneens kandidatenlijsten indienen tot en met dag X+35, overeenkomstig de kalender die zij volgen.

Op die manier zijn de nieuwe kandidaten gekend bij de werkgever en zijn zij beschermd tegen ontslag, zoals voorzien in de wet van 19 maart 1991.  De werkgever zal geen informatie geven over de voorgedragen kandidaten.  De ontvangen kandidatenlijsten worden bijgevolg niet aangeplakt of elektronisch ter beschikking gesteld.

Op die manier wordt in de lente en de zomer de aanloop naar de verkiezingen, zoals verkiezingscampagnes van kandidaten, bevroren.

Indien er binnen de onderneming sprake is van een gedeeltelijke stopzetting van de procedure (geen kandidaten voor een welbepaalde categorie of slechts 1 vakorganisatie dient minder of evenveel kandidaten dan er mandaten zijn in voor een welbepaalde categorie), wordt de procedure verdergezet na de periode van schorsing.   In ondernemingen waar voor geen enkele categorie kandidatenlijsten werden voorgedragen, kan de werkgever beslissen de verkiezingsprocedure volledig stop te zetten, niettegenstaande de schorsing van de procedure na X+35.

Een beroep tegen deze beslissingen kan pas worden ingesteld na de periode van schorsing van de verkiezingsverrichtingen.

Concreet betekent dit dat de  procedure voor de verkiezingen vanaf X + 36 zal hervatten.  De nieuwe verkiezingsdatum (dag Y) zal hoogstwaarschijnlijk worden vastgelegd in de periode van 16 tot 29 november 2020 (afhankelijk van de evolutie van de gezondheidstoestand door het coronavirus).

De ondernemingen zullen hun nieuwe dag Y niet vrij kunnen bepalen. De nieuwe datum zal automatisch volgen door de oorspronkelijk gekozen datum (11 mei 2020 tot en met 24 mei 2020) in te passen in de nieuwe periode.

Indien de Y-dag bijvoorbeeld gepland stond op donderdag 14 mei 2020, zullen de sociale verkiezingen moeten plaatsvinden op donderdag 19 november 2020.

Het is te vroeg om te kunnen zeggen of een bestaand orgaan binnen de onderneming dit beginsel zou kunnen schenden door een andere datum vast te stellen dan die welke door de nieuwe bepalingen vooraf werd aangewezen.

Hoe zit het met de situatie van de bestaande instanties en de bescherming van de kandidaten?

Wat betreft de sociale organen die het resultaat zijn van de sociale verkiezingen van vier jaar geleden, is het van belang te weten dat de bestaande overlegorganen blijven functioneren totdat de nieuwe overlegorganen geïnstalleerd zijn, met strikte inachtneming van de regels inzake bekwaamheid en werking.

Kandidaten die in 2016 verkozen waren, maar die in 2020 geen kandidaat meer zijn, blijven beschermd tot aan de dag van de installatievergadering van de nieuwe overlegorganen (uiterlijk nieuwe Y+45).

Nieuwe kandidaten voor de sociale verkiezingen van 2020, die reeds gekend zijn of die zullen gekend zijn voor ondernemingen die later zijn begonnen of waarvoor de verkiezingsprocedure vertraging heeft opgelopen, worden derhalve beschermd door de wet van 19 maart 1991.

De definitie van de nieuwe occulte periode vereist enige verduidelijking.  Het is bekend dat vakorganisaties  de mogelijkheid hebben een kandidaat te vervangen, die zijn kandidatuur onder de wettelijke voorwaarden tot 14 dagen voor de verkiezingen kan intrekken.

Binnen dit strikte kader wordt de kandidaat die door de vakbonden als plaatsvervanger zal worden voorgedragen — na de hervatting van de procedure en na het weergeven van de kandidatenlijsten en uiterlijk tot en met X + 76 — beschermd tegen ontslag vanaf de nieuwe dag X.

Hieruit volgt dat werknemers die  zijn ontslagen tussen de huidige dag X + 36 en de nieuwe dag X  (18 en 31 augustus 2020), niet kunnen worden aangewezen als vervanging van een kandidaat.  Deze werknemers genieten derhalve geen bescherming tegen ontslag.

U moet ook weten dat indien er geen nieuw overlegorgaan zou worden opgericht, wegens een gemiddeld personeelsbestand van minder dan 50 of 100 werknemers tijdens de telperiode, de vertegenwoordigers van het (de) bestaande orga(a)n(en) de bescherming blijven genieten, niet langer tot en met 11 mei 2020, maar tot en met 16 november 2020.

Tot slot wordt opgemerkt dat alle toelatingsvoorwaarden voor kandidaten die voor de sociale verkiezingen van 2020 zijn voorgedragen, zullen worden beoordeeld op basis van de oorspronkelijke datum Y. (mei 2020)  Dit geldt ook voor vervangende kandidaten die tot X+76 kunnen worden voorgedragen.