VR350.000 uitkeringsgerechtigde volledig werklozen, de uitgeslotenen er niet bijgerekend, en ongeveer 133.000 vacatures[1]: daar klopt toch iets niet? Dit probleem van communicerende vaten is ingewikkelder dan verwacht en de cijfergegevens leveren meer opinies op dan verklaringen[2]. Ondertussen zitten we met een pak openstaande betrekkingen. Om dit te verhelpen, dringen de werkgevers aan op een betere aansluiting van het onderwijs (in de ruime zin van het woord) op de behoeften van de ondernemingen. We hebben de meningen van Bruxelles Formation en Actiris ingewonnen.
Olivia P’tito, Algemeen Directeur van Bruxelles Formation
Het debat over knelpuntberoepen suggereert onder andere een tekort aan vaardigheden en dus aan scholing in deze vaardigheden.
Olivia P’tito
“Laten we eerst benadrukken dat knelpuntberoepen weliswaar veel aandacht van de media krijgen, maar geen typisch Brussels probleem zijn. Onze hoofdstad kan in dit opzicht zelfs redelijk positieve resultaten voorleggen, rekening houdend met de eigenheden van haar bevolking en de toegang tot de arbeidsmarkt, die hier ongetwijfeld moeilijker verloopt dan in andere regio’s – ik denk namelijk aan de vereiste meertaligheid.”
“Sommige werkaanbiedingen vinden inderdaad geen kandidaten, althans voorlopig. Dit is echter begrijpelijk in een context van groei en creatie van werkgelegenheid, zoals we momenteel meemaken. Maar uiteraard analyseren wij bij Bruxelles Formation de lijsten van zulke functies om te bepalen welke opleidingen we zouden kunnen aanbieden. Op dit vlak zijn wij bijzonder reactief want Bruxelles Formation streeft twee doelstellingen na: vorming die toegang verschaft tot werk én de economische ontwikkeling van Brussel. Vandaar onze veerkracht en de noodzaak om ons opleidingsaanbod voortdurend bij te werken: onze missies mogen per definitie niet statisch zijn. De lijst van vacatures vormt uiteraard onze bevoorrechte werkbasis.”
Hebt u cijfers en gegevens die de taken van Bruxelles Formation toelichten?
“Wij bieden zo’n 19.000 opleidingsplaatsen in de meest uiteenlopende sectoren. Ze zijn toegankelijk voor de meest diverse profielen en niveaus. 76% van de mensen die we opleiden, vindt werk en 6% volgt onderwijs of andere opleiding. De website www.dorifor.brussels, die ons aanbod groepeert, biedt een indrukwekkende waaier van opleidingen van allerlei aard – alternerend leren in een KMO, privé, sociale promotie, enz. We leveren ook een grote inspanning ten aanzien van niet-erkende buitenlandse diploma’s, waarvoor we competentietesten organiseren (zulke diploma’s betreffen bijna 40% van de bij Actiris geregistreerde werkzoekenden).”
De verwijten aan het onderwijs in het algemeen zijn dus niet gegrond?
“Ons conversiepercentage en onze reactiesnelheid zijn positief. Nu, ook wij wensen natuurlijk dat alle vacatures worden ingevuld en dat alle werkzoekenden een baan vinden! Toch zijn wij niet de enigen die een rol kunnen spelen: ik denk aan de bedrijven. Wij kunnen bijvoorbeeld specifieke, op maat gemaakte opleidingen voor bedrijven samenstellen (lees p.42, nvdr). Dit waardevol instrument wordt helaas weinig gebruikt. Bedrijven zouden hun deuren ook breder moeten openen, meer partnerschappen aangaan voor alternerende opleidingen, enz. Een in bedrijfsverband opgeleide werknemer is meestal productief en toegewijd. De aangeboden opleiding en werk gaan namelijk gepaard met de sociale integratie die soms ontbreekt (de helft van ons publiek leeft in zeer onzekere omstandigheden) en dit heeft duidelijk een impact.”
Anaïs Sorée, woordvoerster van Actiris
Het aantal openstaande betrekkingen is in Brussel stabiel. Is dit te wijten aan de ontoereikende reactiviteit van de organen die zich op de werkgelegenheid toespitsen?
“De spanning neemt toe als u door de jaren heen de verhouding tussen personeelsreserve en vacatures vergelijkt. Laten we niet vergeten dat Brussel zich door een aantal specifieke kenmerken onderscheidt van andere steden in het land. Het Gewest leeft bijvoorbeeld hoofdzakelijk van een diensteneconomie die specifieke kwalificaties en talenkennis vereist. We kampen dus met een grotere fundamentele onverenigbaarheid tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt. Zo vereist één op de twee jobaanbiedingen in Brussel kennis van het Nederlands. Maar amper 7% van de werkzoekenden in Brussel zegt de andere landstaal goed te kennen. En 66,1% van de werkzoekenden heeft geen diploma hoger secundair onderwijs, terwijl de behoefte aan laaggeschoolde banen momenteel slechts 10% bedraagt.”
“De aard en de schrale aantrekkelijkheid van bepaalde aangeboden banen – nachtarbeid, lage lonen – verklaren ook het aanhoudende tekort aan kandidaten. Desondanks daalt het aandeel werkloze jongeren tot onder de niveaus van Antwerpen, Charleroi of Luik.”
Welke concrete acties onderneemt u om deze knelpuntberoepen aan te pakken?
“Ten eerste moedigen we opleiding aan. Uit de statistieken blijkt dat dit loont. Daartoe versoepelt het Brusselse Gewest de voorwaarden voor vrijstellingen. (Het aantal vrijstellingen voor opleidingen in knelpuntberoepen is meer dan verdubbeld en de voorwaarden voor het toekennen van vrijstellingen zijn dit jaar opnieuw aan versoepeling toe). Met Bruxelles Formation en de bedrijven breiden we ook geleidelijk het aantal opleidingsplaatsen uit. Wij beogen de opleiding van 20.000 stagiairs per jaar. Werkzoekenden warm maken voor deze stages is één deel van de uitdaging. Het andere is bedrijven overtuigen om deze stagiairs te verwelkomen. Weet u: als één op de tien werkgevers een stagiair zou opleiden, dan zou er geen sprake meer zijn van jeugdwerkloosheid!”
“Vervolgens bieden we originele oplossingen aan. Zo bijvoorbeeld onze Select-dienst: letterlijk een reeks diensten specifiek ontworpen om werkgevers te helpen gemakkelijk te rekruteren. Dit omvat de selectie van kandidaten, assistentie door onze professionals, de opgave van eventuele aanwervingspremies enz. Met Select vereenvoudigen we het lange en complexe rekruteringsproces aanzienlijk. Als bedrijven moeite hebben met rekruteren, mogen ze niet aarzelen om een beroep te doen op onze diensten. Ze zijn gratis.”
U kaartte tweemaal de verantwoordelijkheid van de ondernemingen aan …
“Iedereen heeft hier een rol te spelen. Zowel de overheden als de bedrijven. De ondernemingen zijn vaak wanhopig op zoek naar een witte raaf. Zouden ze niet eerder een beetje tijd investeren in het opleiden van kandidaten? Neem nu beveiligingsbedrijf Securitas: in samenwerking met de Brusselse overheid integreerde de onderneming taalcursussen en praktische opleidingen in haar rekruteringssysteem om uiteindelijk 150 mensen aan te werven (lees p.49, nvdr).”
Verscheidene ICT-beroepen staan op de lijst van knelpuntberoepen. Voor deze technologieën werkt Bruxelles Formation onder meer samen met Molengeek.
[1] 18.000 in Brussel, 30.000 in Wallonië en 85.000 in Vlaanderen.
[2] “Difficultés de recrutement ? Le tableau est moins sombre”, Le Soir, 07/07/2018
