Smart Mobility rond Tour & Taxis dankzij collectieve intelligentie

Hoe los je mobiliteitsproblemen op? Wat met de zachte mobiliteit? Deze onderwerpen kwamen aan bod tijdens een reeks workshops in het raam van de ‘Smart Mobility Hub’, een samenwerking tussen Extensa (de eigenaar van Tour & Taxis) en Beci.

De derde workshop van de Smart Mobility Hub vond plaats eind april. Het focuste op mobiliteitsproblemen op en rond de site van Tour & Taxis, in het vooruitzicht van zijn toekomstige ontwikkeling. Hopelijk zullen de conclusies van dit pilootproject ook elders in Brussel nuttig zijn.

De eerste twee workshops beschreven de voornaamste problemen (meer hierover in onze magazines van afgelopen december en april). Met de derde was de tijd aangebroken om dit thema op een meer concrete manier aan te pakken, maar nog steeds met een collectieve en participatieve invalshoek.

Op Tour & Taxis is een honderdtal ondernemingen gevestigd, naast de kantoren van leefmilieu Brussel en de Vlaamse Gemeenschap. Wanneer, op langere termijn, de door Extensa geplande renovatie en ontwikkeling zal zijn uitgevoerd (en ook de woongebouwen er zullen staan), zullen er minstens 6000 werknemers en 3000 inwoners aanwezig zijn op de site. Reken hierbij ook alle bezoekers van evenementen, leveranciers, wandelaars enz.

Collectieve intelligentie

“De eerste twee workshops analyseerden de situatie. Ze polsten ook naar de gewoonten en gevoelens van mensen op het gebied van mobiliteit in en rond de site”, stelt Ischa Lambrechts, Adviseur Mobiliteit bij Beci. “Met de derde gaan we concrete prioriteiten stellen aan de hand van specifieke gebruikersprofielen, die de deelnemende ondernemers zullen hebben gecreëerd.”

Cécile Huylebroeck, Adviseur Werkgelegenheid bij Beci, staat aan het roer van deze workshop: “Vooral met de beruchte ‘last mile’ zit het moeilijk. Tour & Taxis is niet vlot toegankelijk, vooral voor de zachte mobiliteit (fiets, elektrische step, scooter enz.). Wij doen een beroep op collectieve intelligentie om oplossingen te vinden die verder reiken dan alleen de auto. (Nvdr: de site beschikt al over 3500 parkeerplaatsen. 900 extra ondergrondse plaatsen zijn voorzien onder de residentiële gebouwen.) Wij promoten een multimodale benadering. Net als in een laboratorium kunnen de ideeën uit deze Smart Mobility Hub ook breder in Brussel worden toegepast. Zo vermijden we hopelijk het vertrek van onze ondernemingen.”

Knelpunten

Het eerste deel van de derde workshop boog zich over de vaststellingen van de eerste twee en de resultaten van een enquête onder 88 mensen die regelmatig de site van Tour & Taxis bezoeken:

De bewegwijzering is onbestaande en/of onnauwkeurig. Er bestaat geen toegangsplan noch duidelijke bewegwijzering naar de parkings voor tweewielers en wagens. Er zijn ook geen aanwijzingen naar ondernemingen of gebouwen. De aanwezigheid van stewards wordt wel bijzonder gewaardeerd.
Verbindingen en de ‘last mile’: met tram, trein en metro (stations IJzer/Ribaucourt) geraak je in de buurt van de site, maar de laatste twee kilometers zijn niet gemakkelijk, zelfs te voet, per fiets, met een elektrische step enz. De pendelbus tussen Brussel Noord en Tour & Taxis is wel zeer praktisch.
Onveiligheid: Overdag geen probleem, maar ‘s avonds heerst er een gevoel van onveiligheid rond het station, de metro en in het park.
Verkeersveiligheid en comfort: Er is weinig voorzien voor een vlotter gebruik van specifieke vervoermiddelen. Fietsen, elektrische steps en wagens rijden op dezelfde wegen. De wegmarkering is ontoereikend. Mindervaliden worstelen met een moeilijk parcours. De kasseien bemoeilijken de verplaatsingen en er is te weinig parkeergelegenheid voor tweewielers.

Vier problemen, vier oplossingen

Met deze gegevens ging een dertigtal deelnemers (voornamelijk zaakvoerders van bedrijven die op de site van Tour & Taxis zijn gevestigd) aan de slag rond vier vergadertafels. Zij gebruikten de ‘Diamond Design Thinking’ samenwerkingsmethode in verschillende fasen: ontdekking van een situatie, bepaling van een probleem, ontwikkeling van een oplossing en ten slotte de levering daarvan. Telkens werd een denkproces uitgebreid en vervolgens op de situatie gericht. “Het is de bedoeling om de problemen eerst duidelijk te omschrijven en niet te snel over te gaan tot oplossingen”, verduidelijkt consulente Isabelle Casteleyn.

Zij vroeg de vier groepen om drie ‘personas’ te creëren. Dit zijn fictieve profielen die kenmerkend zijn van doelgroepen die de site van Tour & Taxis bezoeken. Voor ieder van hen moesten de persoonlijkheid en de vorm van mobiliteit worden geschetst. Een van die ‘personas’ werd daarna geselecteerd en aan iedereen voorgesteld. Het werden uiteindelijk vier profielen.

Bij de volgende stap moest elke groep de behoeften van zijn ‘persona’ verduidelijken om de bestemming te bereiken. Hierbij trachtten de deelnemers zich in te beelden welke problemen zouden opduiken tijdens de ‘last mile’, maar ook de (inter)acties en beslissingen van de ‘persona’ en, bijgevolg, zijn/haar humeur. “Elke persona moet hierbij geconfronteerd worden met zaken die voor verbetering vatbaar zijn: langs het parcours, in zijn/haar gemoedstoestand en ter hoogte van hindernissen”, stelt Isabelle Casteleyn. “Van daar uit kiest elke groep een bepaald probleem dat de verplaatsing van zijn persona belemmert.” Wie die ‘personas’ zijn:

Eva, een automobilist uit Waver. Ze zit vast in de files, onder meer op de Havenlaan en bij ingang 86C van T&T, waar ze werkt. Daarna begint de zoektocht naar een parkeerplaats. Kortom, een serieuze dosis stress nog voor de dag begint. Hoe kunnen we haar helpen vlot haar bestemming te bereiken en met minder stress aan de dagtaak te beginnen?
Thierry bezorgt pakjes per fiets om zijn studies te betalen. Hij verliest tijd op de site van T&T om de klant te vinden. De gebrekkige bewegwijzering vertraagt meteen de volgende levering. Hoe kunnen we hem helpen zijn weg te vinden in deze wijk waar er veel meer bedrijfsactiviteit dan bewegwijzering? Met snelle leveringen verbetert Thierry zijn ‘rating’.

Olivier is blind. Met zijn geleidehond neemt hij de trein, richting een workshop bij T&T. De hond heeft echter een verkeerde richting gevolgd en de kasseien zorgen voor extra moeilijkheden. Er heerst een gebrek aan infrastructuur en bewegwijzering voor mindervaliden. Hoe kunnen we deze mensen helpen de bestemming autonoom, veilig en in vol vertrouwen te bereiken?
Julio is Antwerpenaar en wil een tentoonstelling op T&T bezoeken. Aan het Noordstation vindt hij een gedeelde scooter. Maar eenmaal ter plaatse, weet hij niet waar hij heen moet en waar hij zijn voertuig mag parkeren. Eens te meer is er een gebrek aan een duidelijke bewegwijzering en ook geen specifieke parkeerplaats voor gedeelde tweewielers. Hoe kunnen we Julio helpen vlakbij zijn bestemming te parkeren?

Met de ‘mobiliteitspartners’ van T&T

Cécile Huylebroeck was aan het einde van de workshop vrij tevreden: “We hebben het gewenste resultaat bereikt. Elke groep heeft een specifiek probleem geïsoleerd waarop de twee laatste workshops zich zullen richten om uiteindelijk collectieve oplossingen voor te stellen. Dit worden dan concrete projecten die op het terrein zullen worden getest.” Weliswaar met een aantal beperkingen: Extensa moet, als eigenaar van Tour & Taxis, over haalbare oplossingen beschikken om deze te integreren in de ontwikkelings- en renovatieprojecten. “De dienstverleners onder de deelnemers en de mobiliteitsactoren die al met Tour & Taxis samenwerken, moeten hun diensten kunnen aanbieden en zich positioneren als aanbieders van haalbare oplossingen. Collectieve oplossingen dus, met een samenhang tussen de verscheidene projecten, binnen de Smart Mobility Hub.”