Sinds 2021 strijdt Molenbeek for Brussels 2030 (MB2030) om de titel van Culturele Hoofdstad van Europa 2030, naast Brugge, Kortrijk, Gent, Leuven, Namen en Molenbeek.
Dankzij de participatieve, inclusieve en proactieve aanpak bereikte MB2030 de tweede selectiefase. De steden Gent, Kortrijk en Brugge konden de Europese jury niet overtuigen. Alleen Leuven, Namen en Molenbeek zitten in de eindfase.
Het juryverslag (zie bijlage 1) is bijzonder bemoedigend wat betreft de vernieuwende en creatieve aanpak van Molenbeek en het werk dat de voorbije drie jaar werd geleverd.
Dit werk werd gebundeld in een eerste bidbook dat werd voorgelegd aan de Europese jury, die dit document heeft beoordeeld (zie bijlage 2).
Molenbeek, en bij uitbreiding Brussel, wordt verkozen tot Culturele Hoofdstad van Europa in 2030, vooral op dit moment. We sommen de belangrijkste criteria hieronder op en voegen ook een economische studie bij (zie bijlage 3), uitgevoerd op het einde van het jaar van Leeuwarden als Culturele Hoofdstad van Europa (ECoC).
In haar rapporten en presentaties spreekt de Europese Commissie van een return on investment van 3 tot 6 keer, afhankelijk van de factoren die in aanmerking worden genomen, inclusief extra omzet in de culturele, creatieve en artistieke sectoren, evenals in het toerisme en de media. Het gaat ook om de internationale profilering van de stad, het stimuleren van creativiteit op de arbeidsmarkt en het versterken van de culturele infrastructuur. In het geval van Molenbeek omvat dit het belang van diversiteit, ondernemerschap en sociale cohesie voor België en Europa. Concreet vermelden de evaluatierapporten van voormalige Culturele Hoofdsteden van Europa economische spin-offs van 180 tot 350 miljoen euro.
Groei in toerisme: De titel Culturele Hoofdstad van Europa leidt vaak tot een aanzienlijke toename in toerisme. In Molenbeek kan dit tot uiting komen in initiatieven op het gebied van etnisch design en mode. Nadat de stad Turku (Finland) in 2010 werd uitgeroepen tot Culturele Hoofdstad van Europa, steeg het aantal toeristen bijvoorbeeld met 20% ten opzichte van het jaar daarvoor. Pilsen zag een stijging van 15% in de drie jaar voorafgaand aan haar ECoC-jaar.
Jobcreatie: De creatieve en culturele sector en sociaal-culturele evenementen kunnen jobcreatie stimuleren. In Molenbeek kan dit banen in de CCI (culturele en creatieve industrieën) betekenen, waarbij diversiteit en de inclusie van mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt geïntegreerd worden. In Pécs (Hongarije) creëerde ECoC 2010 ongeveer 500 nieuwe jobs in de culturele en dienstensector.
Versterking van culturele infrastructuren: ECoC zijn leidt vaak tot grote investeringen in culturele infrastructuren. In Molenbeek zijn dit onder andere de Brasserie Van den Heuvel en Kanal. De renovatie van het Nationaal Theater in Timisoara (Roemenië) was bijvoorbeeld op tijd klaar voor het ECoC-jaar in 2023.
Betrokkenheid van de gemeenschap: ECoC-evenementen betrekken meestal lokale gemeenschappen bij het evenement, wat een gevoel van trots en saamhorigheid bevordert. Het diversiteitscentrum van Molenbeek kan een positieve invloed hebben op Brussel en heel België. Europese steden vergelijkbaar met Molenbeek laten zien dat een jonge, diverse en creatieve bevolking een ECoC kan worden. In Marseille-Provence werden in 2013 meer dan 1.000 gemeenschapsevenementen georganiseerd, waarbij duizenden inwoners werden samengebracht.
Stadsvernieuwing: ECoC-benoeming versnelt vaak stadsvernieuwingsprojecten. Molenbeek is de thuisbasis van industriële complexen zoals Belvue en Delhaize, die kunnen profiteren van de ECoC-status door middel van productie- en creatieve ruimtes. In Liverpool (2008) en Rijeka (2020), bijvoorbeeld, zijn voormalige industriegebieden omgevormd tot dynamische culturele districten, die nieuwe bedrijven en bewoners aantrekken.
Verbetering van openbare ruimtes: Steden investeren in het verbeteren van openbare ruimtes om culturele evenementen te organiseren. Molenbeek heeft parken en openbare ruimtes die van een dergelijk programma zouden kunnen profiteren. Riga 2014 of Wrocław 2016 hebben verschillende parken en openbare pleinen nieuw leven ingeblazen, waardoor de kwaliteit van het stadsleven is verbeterd.
Versterking van het internationale profiel: De titel Culturele Hoofdstad van Europa versterkt het internationale profiel van een stad, geeft haar burgers vertrouwen en trots op wat er collectief is bereikt en stimuleert duurzaam toerisme en investeringen. Molenbeek, met zijn diverse basis, heeft Europese aandacht nodig om haar plaats als stad met een jonge, creatieve en inclusieve bevolking te consolideren. Donostia-San Sebastián 2016 zag een aanhoudende groei in toerisme en economische investeringen enkele jaren na het jaar van de ECoC, evenals programma's om problemen met betrekking tot de plaats van culturele en taalminderheden op te lossen.
Culturele erfenis: De culturele programma's die worden opgestart als onderdeel van een ECoC laten vaak een blijvende erfenis achter, waarbij evenementen jaarlijks terugkerende evenementen worden. De ‘Zinneke’-parade in Brussel in 2000, het Rotterdamse zomercarnaval in 2002 en het lichtfestival in Pilsen, dat tijdens het ECoC-jaar in 2015 van start ging, blijven bijvoorbeeld elk jaar bezoekers trekken.
Bijlagen
Eindstand Leeuwarden-Frise 2018 (Engels)
Studie Europees Parlement – 2013