Alle Brusselaars kunnen voortaan hun organisch afval sorteren dankzij gemeenschappelijke en individuele compostering en het gebruik van de oranje en groene afvalzakken. Een deel van dit afval wordt al omgezet in energie, de rest in compost. Maar er is nog werk aan de winkel.
De sortering van organisch afval is in Brussel de testfase voorbij. Vandaag kunnen zowel ondernemingen als particulieren die in een van de 19 Brusselse gemeenten zijn gevestigd, hun bioafval kwijt in de groene of oranje afvalzakken. Voor de oranje zakken bestaat echter nog geen verplichting en de witte zakken blijven in gebruik voor het huishoudafval.
De sortering van de ‘organische’ afvalstoffen gaat duidelijk een ontwikkeling tegemoet. In 2017 werd hiervan in Brussel ongeveer 5.000 ton opgehaald. “Wij voorzien een verdubbeling binnen enkele jaren”, schat Nicolas Scherrier, specialist in het beheer van organisch afval voor Leefmilieu Brussel. Sortering is vooral een kwestie van doeltreffendheid: organisch afval kunnen we inzetten voor de productie van energie (elektriciteit), maar ook van teelaarde en meststof voor de landbouw.
Een beetje backgroundinformatie: er bestaan twee types organisch of bioafval. Enerzijds voedselafval (een flink deel van ons huishoudafval): schillen van de vruchten en groenten, papieren zakdoeken, maaltijdresten enz. Anderzijds het zogenaamde groene afval: gemaaid gras, twijgen en blaren van hagen en planten e.d. Evenals andere Europese steden moet Brussel het sorteerproces tegen 2030 versnellen, stelt een overeenkomst met Europa. Vandaag vertrekt de overgrote meerderheid van het voedselafval naar een biogaseenheid in Ieper, waar de stoffen worden omgezet in biomethaangas voor de productie van elektriciteit, naast de productie van compost.
De Ieperse biogasinstallatie zou voor Brussel echter een tijdelijke oplossing kunnen zijn. Het vervoer van het afval op 125 km van de hoofdstad is namelijk weinig milieuvriendelijk. Bovendien kost het vervoer van een ton bioafval ongeveer € 100 aan Brussel. Vandaar de vraag: hoe sorteren we dit afval binnen vijf jaar? Een deel van het antwoord krijgen we van L’opération Phosphore, een cocreatieplatform dat burgers, wetenschapsmensen en overheden verenigt. “Phosphore wil de particulieren, scholen en ondernemingen sensibiliseren en steunen bij een autonoom beheer van organisch afval met lokale technieken”, vertelt Simon De Muynck, coördinator van het initiatief. “Er bestaan tientallen technieken – denk maar aan composteren, wormenbakcompostering, dierlijke valorisatie, micro-biomethaanvergassing of eco-vergisting, die zich allemaal aanpassen aan de verschillende spelers (burger, restaurant, school …).” Het initiatief ontstond in Brussel en telt vandaag minstens 150 collectieve compostcentra in de 19 gemeenten.
Nog geen duidelijke oplossing op lange termijn
“Leefmilieu Brussel, één van de partners van Phosphore, pleit voor een decentraal en lokaal beheer van bioafval”, stelt Nicolas Scherrier, van Leefmilieu Brussel. “Een dergelijk decentraal beheer volstaat echter niet om al het door het Gewest geproduceerde afval te verwerken. De aanpak moet dus eventueel worden aangevuld met een centraal beheer. We zijn dit nu aan het bestuderen.”
Een andere belangrijke vraag: waar naartoe met het organisch afval als het niet meer naar Ieper vertrekt? In de stad Rijsel rijden de bussen bijvoorbeeld op biogas uit de stedelijke biogasfabriek. Al meerdere jaar lang wordt ook in Brussel nagedacht over de bouw van een productie-eenheid voor biomethaangas. De oplossing heeft haar voor- en nadelen, onder andere wegens de hoge kost (60 miljoen euro, volgens sommige ramingen) en de geluids- en geurhinder. Brussel neemt echter deel aan het Europese project en zal daarom binnenkort aan een aantal verplichtingen moeten voldoen. Er is namelijk sprake van een Europese verplichting waardoor de Brusselaars tegen 2023 hun organisch afval zullen moeten sorteren.