De Amerikaanse invoerheffingen hebben voor opschudding gezorgd op de markten en in de hele economische wereld. Philippe Ledent, econoom bij ING, ontcijfert hoe de situatie in elkaar zit.
“Invoerheffingen zijn mijn favoriete woord in het woordenboek”, waarschuwde Donald Trump tijdens zijn verkiezingscampagne in 2024. Het was een dreigement dat niemand erg serieus leek te nemen in de eerste weken van zijn mandaat. De financiële markten, die gokten op een stimulerende Amerikaanse groei en beloften van deregulering, konden hun enthousiasme maar moeilijk van zich afschudden.
In de lente kwamen dan plots de brutale aankondigingen van de buitensporige heffingen die de president van plan was op te leggen aan de rest van de wereld. De gevolgen voor de markten waren snel merkbaar en dwongen de Amerikaanse president om een aantal stappen achteruit te zetten. Maar hoe moeten we vandaag de dag met zo'n onstabiel macro-economisch klimaat omgaan? Om ons te helpen de zaken helderder te zien, vroegen we het aan Philippe Ledent, Senior Economist bij ING.
Wat kunnen we verwachten van bilaterale onderhandelingen tussen de VS en andere landen?
"Nu ze met Trump worden geconfronteerd, passen de verschillende landen heel uiteenlopende strategieën toe. Het Verenigd Koninkrijk heeft zich snel verbonden aan een akkoord. Europa is voorstander van dialoog, maar bereidt methodisch vergeldingsmaatregelen voor als de gesprekken niet zouden lukken. China daarentegen aarzelt niet om in de machtsstrijd te stappen. We hebben gezien dat al deze benaderingen min of meer hetzelfde resultaat opleveren. In de meeste gevallen kunnen we een verhoging van de invoerheffingen met ongeveer 10% verwachten", legt de econoom uit. In de meeste gevallen zullen deze kosten worden doorgerekend doorheen de hele keten: van producent tot importeur, groothandelaar en eindklant.
“Als we de stijging op deze manier verdelen, lijkt deze redelijk beheersbaar en zouden we zware economische schokken moeten vermijden”, vervolgt hij. Binnen dezelfde keten zouden degenen met een sterkere pricing power (prijszettingskracht) het beter moeten doen. Maar niemand zal helemaal immuun zijn. Midden mei kondigde Walmart, de Amerikaanse retailreus, een aanstaande prijsverhoging aan in zijn hypermarkten, wat ongetwijfeld zal leiden tot een daling van de consumentenvraag.
Is het woord van Trump nu verzwakt? Met welke gevolgen?
Gedeeltelijk wel. "De verschillende belanghebbenden, waaronder de markten, leren langzamerhand hoe hij te werk gaat. Als hij iets wil bereiken, vraagt hij eerst het onmogelijke. Vervolgens draait hij bij en pas dan starten echte onderhandelingen", beschrijft Philippe Ledent. In dit spel kreeg de president inderdaad een verhoging van de invoerheffingen. Maar was het echt nodig om schokgolven door de financiële wereld te sturen? Voor de toekomst waarschuwt de expert voor de gevaren van een toxische dynamiek waarbij belanghebbenden de donderpreken van de president steeds meer negeren, waardoor zijn wens om olie op het vuur te gooien nog wordt versterkt.
“Onzekerheid is heel slecht vanuit economisch oogpunt, omdat het alle spelers doet aarzelen” - Philippe Ledent, Senior Economist bij ING
Meer fundamenteel, legt hij uit, "wordt deze onzekerheid een must voor een hele reeks kwesties. Dit is vanuit economisch oogpunt heel slecht, omdat het iedereen doet aarzelen". We weten allemaal in welke mate een onzeker klimaat bedrijfsinvesteringen afremt ...
Zal het proces van “deglobalisering” versneld worden?
Lotus Bakeries, Apple, Sanofi... Sinds “Liberation Day” hebben verschillende Belgische en internationale bedrijven aangekondigd dat ze hun logistieke ketens aan het herzien zijn. Sommigen verhogen hun productie in de Verenigde Staten om te blijven leveren aan hun Amerikaanse klanten zonder de nieuwe tarieven te moeten betalen. Anderen verhuizen hun assemblagefabrieken uit de landen die door de hoogste heffingen worden getroffen, met China en Zuidoost-Azië op kop. “In plaats van een schok versnelt Trump eerder wat we moeten zien als een doorlopend proces”, legt de econoom uit.
"Globalisering was een manier om bedrijven te organiseren waarbij we ons geen zorgen hoefden te maken over de herkomst van wat we importeerden, met bovendien zeer lage transportkosten. Veerkracht was geen probleem", herinnert hij zich. Maar de afgelopen 10 jaar is dit model ondermijnd door verschillende crises en beschermingsmaatregelen. "Covid was de eerste die zwakke punten aan het licht bracht, waaronder de hyperconcentratie van productiecentra, die sindsdien in de vergeetput zijn geraakt. Trump herinnert ons eraan", vervolgt hij. Deze deglobalisering zal niet noodzakelijk een vermindering van de handel betekenen, maar eerder een grotere diversificatie van toeleveringsketens. "In een wereld die onderhevig is aan nieuwe beperkingen, betekent inkopen waar dat het meest efficiënt is niet langer noodzakelijkerwijs inkopen waar dat het goedkoopst is. Bedrijven zullen blijven zoeken naar efficiëntie op andere manieren".
Wat zou u bedrijfsleiders aanraden?
Vandaag de dag is het belangrijker dan ooit voor elk bedrijf dat exporteert of veel te maken heeft met internationale toeleveringsketens om een weerbaarheidsplan te hebben, zegt Philippe Ledent. "Dit betekent dat ze hun prijszettingskracht, hun leveranciers en hun eigen blootstelling aan commerciële of regelgevende risico's moeten analyseren. Maar het betekent ook dat ze alternatieven moeten zoeken voor het geval ze wegvallen, nadat ze de impact van dergelijke veranderingen zorgvuldig hebben gemeten".
Biedt de situatie ook kansen?
Als de uitkomst onzeker is, zou de tarievenoorlog tussen de VS en China kunnen leiden tot een productieoverschot, dat Chinese bedrijven tegen spotprijzen in Europa zouden verkopen. Is dit een goed moment om voorraden aan te leggen? “De Europese maatregelen tegen Chinese producten kunnen snel worden doorgevoerd”, stelt Philippe Ledent. "Dat gezegd hebbende, zelfs als het aanleggen van voorraden kosten met zich meebrengt, betekent veerkrachtig zijn ook dat je in staat moet zijn om dergelijke kansen te grijpen, al was het maar omdat het tegenovergestelde heel snel kan gebeuren.
Bovendien kan het verlies aan concurrentiekracht van Chinese producten sommige bedrijven stimuleren om zich te herpositioneren op de Amerikaanse markt. Is het niet de taak van elke ondernemer om achter elke bedreiging een kans te zien?
