Wat als de ecologische transitie zou beginnen met wat we niet kunnen zien? Van Brussel tot in de verste uithoeken van de wereld reinigt het team van Haemers Technologies de bodem zonder hem om te woelen, zonder hem open te breken en zonder lawaai te maken. Maak kennis met de oprichter, een Brusselse ingenieur.

Thierry Haemers is geen activist of idealist: "Een ingenieur is iemand die de wereld wil veranderen, die ziet wat onvolmaakt is en wat beter kan. En wij zijn een stel ingenieurs die de wereld en zijn milieutoestand zien en zich afvragen wat we eraan kunnen doen." Zo omschrijft hij zijn team bij Haemers Technologies, een Brussels bedrijf dat gespecialiseerd is in thermische bodemsanering. “Ik was al met het milieu bezig voordat het een trend werd,” zegt hij. Het is in Brussel, zijn geboortestad, dat hij ervoor gekozen heeft om zijn bedrijf te vestigen. 

Een circulaire technologie, geboren in Brussel

Wanneer we te maken hebben met vervuilde grond, bestaat de traditionele methode er nog steeds in om deze uit te graven, naar een andere locatie te transporteren en te vervangen. Een lineaire, energieverslindende en destructieve aanpak. Bij Haemers Technologies is de aanpak circulair. "De bodem is een spons. Hij absorbeert vervuilende stoffen en geeft ze af als het regent, waardoor het grondwater vervuild raakt. Onze technologie bestaat erin de bodem ter plaatse te verwarmen, de vervuilende stoffen te laten verdampen, ze op te vangen en ze vervolgens te verbranden om de bodem opnieuw te verwarmen", legt de oprichter van het bedrijf uit.

Dit principe, dat ‘smart burn’ wordt genoemd, is gebaseerd op een deugdzame cyclus. "We winnen bijvoorbeeld stookolie terug, verbranden die in onze eigen installaties en gebruiken deze energie om de bodem verder te verwarmen. Het resultaat: efficiënte sanering, zonder uitgraven of afbreken, met grond die blijft leven. Thierry Haemers legt uit: "Denk aan een spons vol water en zeep. Als je niets doet, kun je er zoveel water in doen als je wilt en zal er altijd zeep in zitten. Maar als je hem in een oven van 110 graden stopt, is hij helemaal schoon. Op dat moment is alles verdampt. Dat is ongeveer wat we doen met onze gepatenteerde technologie." 

Dus geen grote infrastructuur, geen vrachtwagens, geen vernieling. Gewoon een techniek die het werk doet, precies, gecontroleerd, ontwikkeld in Brussel en toegepast op sites over de hele wereld. "We hebben onze technologie uitgevonden om ze ook elders te toe te kunnen passen. Wat me vandaag trots maakt, is te zien hoeveel kubieke meter grond er elke dag wordt behandeld, overal ter wereld", vertelt hij. 

De bodem, dode hoek van het milieu? 

Meestal is bodemvervuiling niet fotogeniek: geen rookpluimen, geen spectaculaire beelden. Voor deze geëngageerde ondernemer blijft het onderwerp grotendeels onbekend bij het grote publiek wanneer de ecologische transitie ter sprake komt. "Toch is bodemvervuiling net als klimaatverandering: het is een geërfde verplichting. We erven een terrein dat vervuild is door activiteiten van 30 of 50 jaar geleden. We hebben het niet vervuild, maar het is wel aan ons om er iets aan te doen. Het is niet omdat we niet de directe schuldigen zijn dat we moeten doen alsof het probleem niet bestaat," nuanceert hij.

Sommige van die erfenissen zijn zwaarder dan andere. Zoals die in Vietnam, waar Agent Orange, een krachtige onkruidverdelger die tijdens de oorlog door het Amerikaanse leger werd gebruikt, decennia later nog steeds de bodem vervuilt en de gezondheid van mensen bedreigt. "België was het eerste land dat de burgerslachtoffers erkende. We hebben net een staatsbezoek aan Vietnam achter de rug, waar de koning en koningin zich echt hebben ingezet voor dit probleem. Haemers Technologies is daar actief: "We worden er anders onthaald omdat we echte oplossingen brengen voor het leven van de mensen die getroffen zijn. Het is onze verantwoordelijkheid om hun bodem te reinigen", zegt Thierry Haemers. 

De voordelen van sanering zijn er echt: voor het milieu, uiteraard, maar ook economisch, want een vervuilde bodem blokkeert projecten, bedreigt de volksgezondheid, maakt bouwen onmogelijk en is bovenal duur om te negeren. "Voor een bedrijf dat een gebouw wil verkopen, kan de aanwezigheid van een oud lekkend reservoir alles blokkeren, want niemand wil iets kopen dat vervuild is. Dankzij onze oplossingen is het probleem in twee of drie maanden opgelost, zonder dat het gebouw moet worden afgebroken of de grond moet worden uitgegraven. Dat is een echte verandering."

Het voorbeeld van de Audisite in Vorst spreekt voor zich: een enorm terrein met herontwikkelingspotentieel, maar waar historische vervuiling de zaken bemoeilijkt. Haemers Technologies zegt bereid te zijn om in te grijpen, “zonder de structuur van de site aan te tasten of de herontwikkeling te vertragen.” 

Milieu en economie op dezelfde grond 

Volgens de CEO, en in tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, waren het economische actoren, en niet de ngo's, die als eersten pleitten voor wetgeving rond bodemvervuiling. "In de jaren 90 hielp ik bij het opstellen van het Vlaamse decreet, het eerste ter wereld over dit onderwerp. Het was geen milieueis, maar een vraag van de bedrijfswereld. Duidelijkheid was nodig om investeerders aan te trekken.

Een duidelijke wetgeving schept een geruststellend kader voor vastgoed- en industriële projecten. "De economische en financiële wereld moeten weten waar ze aan toe zijn. Zonder duidelijke regels zullen ze zich niet inzetten. Vlaanderen loopt vandaag nog steeds voorop. In Brussel lopen we wat achter, maar we boeken vooruitgang." Thierry Haemers pleit ook voor een mentaliteitswijziging: "Waarom vinden we het normaal dat bedrijven groeien dankzij defensie, maar niet dankzij het milieu? De milieusector verdient het om ook te groeien. En dat moet in godsnaam luid en duidelijk gezegd worden!

Kortom, terwijl de ecologische transitie zich vaak voor onze ogen afspeelt, herinnert Haemers Technologies ons eraan dat ze zich ook, en vooral, onder onze voeten afspeelt.  

PFAS: einde van de giftige eeuwigheid?

Haemers Technologies heeft zojuist een wereldprimeur aangekondigd: ze weten niet alleen hoe ze PFAS uit de bodem kunnen halen (wat ze al deden), maar nog belangrijker, ze weten nu ook hoe ze deze stoffen kunnen vernietigen. “Tot nu toe werden ze gevangen en elders opgeslagen, wat niets oploste. Nu maken we ze kapot en kunnen we ze voorgoed elimineren,” vat Thierry Haemers samen.

De uitdaging? Vervuilde grond verhitten tot zeer hoge temperaturen om de molecule af te breken, in plaats van deze gewoon te vervoeren. De proef, uitgevoerd in Denemarken in samenwerking met de regionale autoriteiten, is net goedgekeurd. En voor het eerst kan een thermische decontaminatietechnologie echt een einde maken aan deze schadelijke verbindingen, die tegen alles bestand zijn ... behalve tegen Haemers Technologies.

PFAS - bijgenaamd “eeuwige vervuilers” - zijn overal. Als ultra-resistente chemicaliën hopen ze zich op in bodem, water en levende organismen en weerstaan ze zowel tijd als behandeling. Ze zitten in duizenden alledaagse voorwerpen en vergiftigen het milieu al tientallen jaren in stilte. Maar misschien niet voor lang meer.