De federale hervorming van de werkloosheid zal tussen 2026 en 2027 bijna 40.000 Brusselaars hun uitkering kosten. Een schokgolf die het Gewest zal dwingen zijn prioriteiten op het gebied van werkgelegenheid en opleiding te herzien.
Het aftellen is begonnen. Vanaf januari 2026 zal de federale hervorming van de werkloosheid haar vruchten beginnen afwerpen: strikte beperking van de uitkeringen in de tijd en opeenvolgende golven van uitkeringen die aflopen. In Brussel betekent dit dat duizenden mensen hun enige vangnet zullen verliezen. Een sociale, maar ook economische omwenteling die vragen oproept over ons collectief vermogen om mensen te begeleiden, op te leiden en te re-integreren.
Een hervorming die Brussel op zijn kop zet
De cijfers zijn duizelingwekkend: volgens de RVA zullen meer dan 40.000 Brusselaars tegen de zomer van 2027 hun uitkering verliezen. Er zijn zeven golven gepland, die eerst de oudste langdurig werklozen zullen treffen en vervolgens geleidelijk aan alle andere groepen. Voor deze duizenden mensen betekent dit maximaal twee jaar volledige werkloosheidsuitkering en één jaar inschakelingsuitkering.
Een derde van hen zal zich waarschijnlijk tot het OCMW wenden. De extra kosten voor het OCMW worden geraamd op 121 miljoen euro, volgens informatie van onze partner L'Echo. Afgezien van de cijfers is één ding duidelijk: het risico op meer onzekerheid, met gevolgen voor de gezondheid, huisvesting en sociale cohesie.
In Brussel is de situatie des te gevoeliger omdat de langdurige werkloosheid hoog blijft. Volgens de federatie van Brusselse OCMW's is bijna 60% van de werkzoekenden laaggeschoold, terwijl veel vacatures vooral betrekking hebben op knelpuntberoepen: bouw, gezondheidszorg, IT, onderwijs en boekhouding.
Actiris, OCMW, Bruxelles Formation: het moment van de waarheid
Voor de actoren op het terrein moet de aanpassing snel gebeuren. Actiris, dat op de voorgrond staat, zal zijn procedures moeten herzien: vroeger begeleiden, sneller controleren, beter heroriënteren. Bruxelles Formation werkt al aan kortere, meer modulaire trajecten die leiden naar beroepen waar veel vraag naar is. “Opleiding is een oplossing voor werkgelegenheid”, benadrukt algemeen directeur Laurence Rayane. Maar tussen theorie en praktijk gaapt een ontmoedigende kloof: te lange wachttijden, te hoge toegangsdrempels, gebrek aan doorstroommogelijkheden.
Bij de OCMW's bestaat de vrees dat er duizenden nieuwe rechthebbenden zullen toestromen. “We zitten in een institutionele neurose”, betreurt Pierre Verbeeren, algemeen directeur van het OCMW van Brussel. Volgens hem kan een “ondernemersaanpak” voorkomen dat de diensten verstikt raken. Zijn constatering sluit aan bij die van veel andere actoren: actie mag niet alleen sociaal zijn, maar moet ook gericht zijn op re-integratie op de arbeidsmarkt.
Wanneer werkzoekenden afhaken
Naast de structuren is er ook nog de beleving. Tijdens de Talent Talks bij Beci werd door verschillende sprekers gewezen op deze menselijke dimensie. “Velen krijgen zelfs geen antwoord op hun sollicitaties”, benadrukt Florence Lepoivre, secretaris-generaal van de ABVV Brussel. “Hoe kun je onder deze omstandigheden niet ontmoedigd raken?” Ze moedigt werkgevers ook aan om hun vacatures via Actiris te publiceren, om hun zichtbaarheid bij Brusselse werkzoekenden te vergroten.
Voor jongeren tussen 18 en 24 jaar is de situatie al even zorgwekkend. Alice Kwitegetse Mpoyiki, coördinatrice van de dienst Jobcoaching van Infor Jeunes Bruxelles, wijst op een drievoudige hindernis: schooluitval, gebrek aan basisvaardigheden en kwetsbare mentale gezondheid. Daar komt nog de administratieve complexiteit bij, die elke stap tot een parcours vol hindernissen maakt. Deze getuigenissen schetsen het belangrijkste risico: dat duizenden mensen buiten beeld raken, zonder duidelijk perspectief op re-integratie.
Beci komt in actie
Beci weigert zich bij deze uitdaging neer te leggen. Want hoewel de hervorming voor onzekerheid zorgt, kan ze ook een kans zijn om onze prioriteiten te herzien. Brussel heeft geen tekort aan talent, maar een tekort aan afstemming tussen vaardigheden en behoeften. Er staan twee dingen op het spel: voorkomen dat duizenden mensen in de uitsluiting terechtkomen en bedrijven eindelijk de profielen geven die ze moeilijk kunnen aanwerven.
De hervorming van de werkloosheid is een schok. Ze berooft duizenden Brusselaars van hun vervangingsinkomen, maar herinnert ons ook aan de noodzaak van een meer inclusieve, transparante arbeidsmarkt die beter aansluit bij de behoeften van bedrijven.
De komende twee jaar zullen doorslaggevend zijn en alles zal afhangen van het vermogen van de publieke, sociale en economische actoren om samen te werken. Beci wil hieraan bijdragen door knelpuntberoepen te promoten en werkgevers en kandidaten bij elkaar te brengen via dialoogplatforms zoals Talent Talks, waar vakbonden, bedrijven, lesgevers en overheden hun standpunten kunnen uitwisselen. Want afgezien van de cijfers gaat het hierom: iedereen een kans geven om een plaats te vinden op de arbeidsmarkt.
Brussel moet de banden tussen werkzoekenden en bedrijven versterken. Onze techbedrijven staan klaar om hun deuren open te zetten voor nieuwe profielen en te investeren in hun skills. Samen kunnen Actiris en werkgevers deze uitdaging omzetten in een echte motor voor inclusie en groei.
- Agoria
Neem deel aan de volgende Talent Talks op 10 februari: "Langdurig zieken, samen naar een succesvolle werkhervatting"