Overweegt u een biowinkel te openen? Dan is de trend u wellicht niet ontgaan: tijdens de afgelopen jaren veranderde de Belgische consument zijn koopgedrag radicaal in de richting van gezondere, eerder lokale en ook meer ethische producten. Daarom zijn biologische producten nu ook overal aanwezig, van de kraampjes op de markten tot de rekken van onze superettes. En specifieke kruidenierszaken schieten als paddenstoelen uit de grond!
- Vindt u dat een levensmiddelenwinkel er in uw wijk gerust mag zijn?
- Wenst u gezondere voeding te promoten, die beter past in de huidige milieumoraal?
- Kreeg u een aanbod om een bestaande zaak over te nemen?
- Of denkt u, lichtjes opportunistisch, dat het biokeurmerk een kans is om winstgevende zaken te doen?
Iedereen heeft weliswaar zijn eigen redenen om aan het hoofd te willen staan van een ‘organic shop’, zoals Engelstaligen dit noemen. Nu moet u wel weten dat velen zich geroepen voelen, maar dat er weinig uitverkorenen zijn! Valkuilen en hindernissen zijn er genoeg in deze sector waar de concurrentie in alle hevigheid woedt. Al was het maar omdat consumenten in bio-zaken vaak een hogere opleiding hebben genoten en zich veeleisend opstellen. Het succes van uw project hangt dus af van uw gezond verstand en uw zoektocht naar informatie!
Om u in uw denkproces te helpen, schetsen we hier een ‘helicopter view’ van de vijf uitdagingen in het ganse proces: tussen de voorafgaande macro-economische studie en het marketingplan van enkele weken vóór de opening, moet iedereen in staat zijn om zich in dit avontuur te werpen.
© Getty Images
Uitdaging 1 – de kenmerken, het potentieel en de vereisten van de sector onder de knie krijgen
De biomarkt is in België in volle expansie. De trend zal zich verderzetten. Nagenoeg 9 Belgen op 10 kopen nu bio-producten, althans nu en dan. Enkele jaren geleden was dit slechts 5 op 10!
Deze pijlsnelle stijging is een gevolg van de voedselschandalen van de afgelopen 10 jaar. Bovendien wil de consument nu steeds meer tegelijk zijn gezondheid en het milieu beschermen.
De bioverkooppunten vertonen vandaag ook een grotere verscheidenheid dan vroeger. De sector verdeelt zich voortaan over drie grote spelers:
- speciaalzaken (de ‘historische bio-winkels’), waarvan de merken nog steeds ruim een derde van de markt in handen hebben;
- supermarkten, die sinds kort bijna de helft van het marktaandeel in de wacht slepen;
- en ten slotte de producenten zelf (de resterende 20%), die hun producten op markten of in eigen hoeve verkopen.
Toch even vermelden dat geen enkel diploma vereist is om een bio-zaak te runnen! Voor sommige kandidaat-ondernemers is dit misschien schitterend nieuws, maar let op: dit betekent in geen geval dat u de vrije teugel krijgt. Talrijke reglementeringen (inzake hygiëne, biologische certificering, verkoop van alcohol enz.) persen het beroep in een keurslijf.
Anderzijds zou het moeilijk aanvaardbaar zijn dat de zaakvoerder van een biozaak niet op en top op de hoogte zou zijn van de eigenheden van de producten, productieketens en biokeurmerken! Wees dus ook in deze materies assertief en goed voorbereid!
Uitdaging 2 – Drie grote beslissingen: de economische structuur, de rechtsvorm en de commerciële niche
Als uw enthousiasme nog steeds ongedeerd is, moet u in een volgende stap de krachtlijnen van uw toekomstige activiteit concreter vastleggen. Dit berust onvermijdelijk op drie keuzes die u moet maken.
- Eerst het economische model
De eerste vraag is of u de voorkeur geeft aan een franchise of eerder een onafhankelijke zaak wilt oprichten. Iedere formule heeft zijn voor- en nadelen: naambekendheid, vooraf samengestelde voorraad en constante ondersteuning in het eerste geval. In het tweede geval geniet u meer vrijheid, maar met alle risico’s van dien. Zeker als u al ter plaatse bent tewerkgesteld, kunt u ook een derde mogelijkheid overwegen: de overname van een bestaande zaak. In dit geval kan Beci aanzienlijke steun verlenen (zie hieronder).
- Ten tweede de keuze van de rechtsvorm
Onderschat niet het belang van een goed gekozen rechtsvorm voor uw bio-zaak. Deze fundamentele beslissing zal niet alleen uw activiteit beïnvloeden, maar ook uw privéleven, als zaakvoerder. Om kosten en procedures te vermijden zijn bepaalde kandidaat-ondernemers geneigd om zich als natuurlijke persoon in het avontuur te storten. In nagenoeg alle gevallen is dit sterk afgeraden: in geval van een faillissement zijn de persoonlijke bezittingen van de zaakvoerder blootgesteld aan de schuldeisers!
Het is dus veel wijzer om een vennootschap op te richten, want die kan op juridisch en boekhoudkundig vlak optreden als een ‘bliksemafleider’. Maatschap, coöperatieve vennootschap, naamloze vennootschap of besloten vennootschap: het hervormde Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen heeft het aantal vennootschapsvormen drastisch verminderd, maar er bestaan nog steeds heel wat mogelijkheden. De keuze zal onder andere afhangen van uw beslissing om de zaak alleen op te richten of met vennoten.
- En ten slotte de commerciële niche
Ondanks hun gemeenschappelijke benaming verkopen biowinkels in de praktijk tal van verschillende producten: klassieke voedingswaren (vooral fruit en groenten), maar bijvoorbeeld ook schoonmaakproducten, allerlei accessoires, cosmetica e.d. U zult dit assortiment op een verstandige manier moeten samenstellen, volgens uw wensen uiteraard, maar ook in functie van de beschikbare leveranciers!
© Getty Images
Uitdaging 3 – de ligging: concurrentie, clientèle en vestigingsplaats
In dit stadium analyseert u grondig de commerciële positionering van de concurrenten en anderzijds het gedrag van uw toekomstige klanten. Eerst zult u gewoonweg meerdere verzorgingsgebieden gaan vergelijken, zonder echt te focussen op een vestigingsplaats.
U zult uw directe en indirecte (supermarkten bv.) concurrenten moeten identificeren. Is het ganse aanbod gedekt? Zo niet, dan zijn dit eventueel ‘niches’ voor u.
Wat de klanten betreft, is het zeker nuttig om een aantal potentiële klanten te identificeren, maar bekijk ook aandachtig of dit publiek over de vereiste koopkracht beschikt (al gauw het dubbele van de koopkracht die een klassieke supermarkt vereist!).
Als een bepaald verzorgingsgebied voor beide criteria als veelbelovend uit de bus komt, dan kunt u op zoek gaan naar een vestigingsplaats voor de winkel. Elementen die u in beschouwing neemt zijn de omgeving (een winkelcentrum is ideaal) en de oppervlakte (die voldoende moet zijn voor opslag en, in de mate van het mogelijke, een indeling van de winkel in thematische afdelingen).
Uitdaging 4 – de financiën: businessplan en de fondsenwerving
Dit wordt wellicht het ingewikkeldste en meest technische hoofdstuk van uw project. Behalve in het uiterst zeldzame geval dat u over voldoende eigen middelen zou beschikken, zult u inderdaad financiële steun moeten krijgen, met name van banken. Die zijn bijna per definitie uiterst wantrouwig! Om ze gerust te stellen, moet u bewijzen dat u een duidelijk beeld hebt van wat u te wachten staat op het gebied van uitgaven en inkomsten.
Inzake uitgaven moet u zeer vroeg en nauwkeurig u eerste kosten kwantificeren. Dit geldt voor de investeringen (huur van het handelspand, leasing van de bestelwagen …), de exploitatie (eerste voorraden, reclame …) en het personeel. Wat de inkomsten betreft, moet u op dezelfde manier een omzetprognose kunnen schetsen. Al deze elementen moeten in het businessplan worden opgenomen. Dit document bevat een hoofdstuk over de financiële vooruitzichten van uw zaak. Het geeft bovendien een detailbeschrijving van de troeven van uw bedrijfsproject.
Gelukkig zijn banken niet de enige waar u kunt aankloppen om uw installatie te financieren. U kunt ook gebruik maken van een aantal overheidssubsidies. Beci kan u hierover uitvoerig informeren.
Vergeet ook niet dat u als alternatief op bankfinanciering een beroep kunt doen op particuliere financiering. Zo bijvoorbeeld het mooi genoemde ‘love money’, namelijk fondsen die familie en vrienden ter beschikking stellen. Ook steeds meer populair is de ‘crowdfunding’ (onder de vorm van schenkingen of aandelen in de zaak). Er zijn veel gevallen van bio-zaken die op deze manier een eerste geldreserve hebben samengesteld.
Uitdaging 5 – bekendheid bij de toekomstige klanten: het marketingplan
Eenmaal uw project een goede structuur en profiel heeft gekregen, naast een vestigingsplaats en de nodige financiering, is het hoog tijd om het bekend te maken in uw omgeving! Daartoe dient het marketingplan. Het plan is bedoeld om nieuwe klanten binnen te halen en hun loyaliteit op termijn te verzekeren.
De aanpak zal natuurlijk totaal verschillen naargelang u zelfstandig een zaak opricht of als franchisee van een bestaand merk te werk gaat. Bent u uw eigen baas? Wees dan creatief en doe een beroep op zoveel mogelijk media, en dan bij voorkeur de kosteloze (sociale netwerken) of de goedkope (website). Maak ook gebruik van natuurlijke communicatiekanalen: bijvoorbeeld uw uitstalraam (voor promoties en speciale acties) of uw stukje trottoir (voor reclamezeilen).
Conclusie
Ons overzicht in vijf stappen is rond. Hopelijk heeft dit artikel u een beter inzicht gegeven in de vraagstukken die op het spel staan. En per slot van rekening is de kortste weg naar uw droom misschien eenvoudigweg de overname van een bestaande winkel. Dit beschermt u tegen alle onzekerheden eigen aan de lancering van een gloednieuwe winkel. U vertrouwt namelijk op een beproefd merk en een bewezen concept. Met een beetje geluk krijgt u bovendien een opleiding of een begeleiding door de ondernemer die de zaak verkoopt. Die persoon is goed op de hoogte van de eisen van de klanten en de werkelijkheid in de wijk.
Te mooi om waar te zijn? Contacteer zeker de Transmission Hub van Beci! Meerdere dossiers van biozaken staan te wachten op ondernemers zoals u, die bereid zijn om aan een nieuw avontuur te beginnen!