De Smurfen beperken zich in geen geval tot de Belgische en Brusselse stripverhalen: ze zijn wereldberoemd. Op nagenoeg 60-jarige leeftijd mogen de blauwe kereltjes Véronique, de dochter van hun vader Pierre Culliford (Peyo), bijzonder dankbaar zijn. Al meer dan 30 jaar lang staat zij in voor een correcte commerciële exploitatie van het vergeet-me-niet-kleurig volkje. Deze exploitatie genereert miljoenen euro’s.
Véronique Culliford werd in 1958 geboren, hetzelfde jaar als de Smurfen, die toen voor het eerst in het weekblad Robbedoes verschenen. Ze groeide op met de blauwe rakkertjes en naar verluidt zou ze haar vader en Yvan Delporte, de toenmalige scenarist, hebben geïnspireerd voor het ontwerp en de scenario-aspecten van de Smurfin. Peyo was de vader van de Smurfen maar Véronique zorgde voor hen als een ware moeder – vandaar het succes.
Richting Hollywood!
In 1979 stond Véronique voor de eerste keer haar vader terzijde voor het beheer van de commerciële rechten van de Smurfen. Peyo had toen net de studio’s Hanna-Barbera in Hollywood groen licht gegeven voor een adaptatie van de Smurfen op TV, zoals diezelfde studio’s dat al met een overweldigend succes hadden gedaan met de Flintstones. Er werden toen 256 tekenfilms geproduceerd voor het televisiekanaal NBC. De ‘Smurfs’ (hun naam in de VS) werden in enkele maanden tijd tv-vedettes. In de jaren 80 verspreidden deze filmpjes zich in de ganse wereld, wat aanleiding gaf aan een geweldige ‘Smurf-rage’! Om het imago van de Smurfen te beheren, richtten Véronique en Peyo in 1984 International Merchandising Promotion and Services op. De dochter moest dit bedrijf geleidelijk op haar eentje leren beheren. “Mijn vader was hoe langer hoe meer betrokken bij de productie van de tekenfilms en reisde op en af naar de Verenigde Staten terwijl ik hier de zaak moest runnen”, herinnert zich Véronique. “Mijn vader en ik hebben het vak gelijktijdig aangeleerd en wij zorgden toen zo goed en zo kwaad mogelijk voor het beheer. ‘Licensing’ was in die tijd een totaal nieuw beroep. Walt Disney uitgezonderd exploiteerde bijna niemand toen een stripfiguur op een zodanig intensieve manier. Mijn vader beschikte al over een tekenstudio, maar voor stripverhalen had hij niet echt meer de tijd. Hij was trouwens 100% met merchandising bezig.” Véronique liet zich door een team omringen, zodat haar vader opnieuw kon gaan tekenen. De vier IMPS werknemers van destijds zijn vandaag uitgegroeid tot een 40-koppig team en agenten in 110 landen.
Van klein naar groot scherm
Stilaan overschreed het succes van de Smurfen de stripverhalen en de televisie. Ze verschenen op commerciële voorwerpen (de Smurf Party CDs kenden een geweldig succes in de jaren 90). De populariteit van de Smurfen bereikte een hoogtepunt met een eerste langspeelfilm van Columbia Pictures in 2011. Vanaf de eerste dag stond de film op de eerste plaats van het Amerikaanse box-office en genereerde hij wereldwijd nagenoeg 552 miljoen dollar aan inkomsten. In 2013 was het de beurt aan “De Smurfen 2”, met eens te meer een massale opkomst van het publiek, goed voor meer dan 347 miljoen dollar aan inkomsten wereldwijd. Een derde film, “De Smurfen en het verloren dorp” bracht 197 miljoen dollar op. “Ik weet niet of de bioscoop het meest succesvolle kanaal is, maar hierdoor hebben de Smurfen de ganse wereld veroverd. In drie weken tijd wordt de film overal ter wereld vertoond, met gigantische marketingcampagnes. Wanneer de campagne goed in elkaar zit, hebben de mensen echt zin om de film te zien en ze spreken er enorm veel over. Toch blijven de boeken ons voornaamste medium, want ook daar zitten onze roots. Daar zijn de Smurfen op een mooie dag van de herfst 1958 geboren. Weliswaar zorgen de tekenfilms ervoor dat het merk overal en altijd aanwezig is.”
Een goed gecontroleerde marketing
Vooral de films brengen veel op aan IMPS. Wanneer een film uitkomt, verdubbelen bijna de inkomsten van de onderneming, van 10 tot 18 miljoen euro. Daarin zitten natuurlijk de royalties van de langspeelfilms, maar ook een hele reeks commerciële contracten. Toen ‘De Smurfen 2’ uitkwam, zijn de blauwe rakkertjes plots ook verschenen op de verpakkingen van Haribo snoep, de kleren van Zara en H&M … Ze zaten overal!
Dagelijks ontvangt het IMPS team nagenoeg 200 vragen voor commercieel gebruik, die diepgaand worden geanalyseerd: wie is de vragende partij? Is dit bedrijf kredietwaardig? Wat is zijn project? Op welke grondgebieden? Alles wordt onder de loep genomen: “Er zijn domeinen waar wij niet van willen, omdat we er niets mee te maken hebben. Zo bijvoorbeeld alles wat betrekking heeft tot politiek, godsdienst, alcohol, seks, drugs … Kortom, al wat niet rechtstreeks in verband staat met kinderen en positieve zaken weigeren wij systematisch. Er komen dus geen condooms met Smurfen op, bijvoorbeeld, maar een deelname aan een campagne ter preventie van aids, ja, waarom niet, maar de gelegenheid heeft zich nog niet voorgedaan”, vertelt Véronique. Des te meer omdat elke tekening van de Smurfen verplicht door de officiële studio’s in Genval moet worden geproduceerd en omdat een duidelijke vermelding van het copyright op elke kopie moet verschijnen.
2018, een Smurfenjaar!
Behalve in films zijn de Smurfen nu ook aanwezig in pretparken. Ze zijn er met hun wereldje in de Antwerpse Comic Station, maar ook in parken in Dubai, Maleisië en binnenkort ook een nieuw park in Moskou. Voor hun 60e verjaardag nodigen de Smurfen ons binnenkort uit op een splinternieuwe immersieve beleving, 1.500 m² groot, die op 9 juni op de Heizel open gaat en daar tot januari 2019 zal blijven om daarna aan een wereldreis te beginnen. “Dankzij nieuwe technologieën die door Belgische ondernemingen werden ontworpen, krijgt iedere bezoeker ongeveer één uur lang de gestalte van een Smurf (1m20) in het dorp van de kleine ventjes”, weet Philippe Glorieux, die verantwoordelijk is voor marketing en communicatie bij IMPS.
Voordien kunnen de liefhebbers al kennismaken met het 36e album, “De Smurfen en de Draak van het Meer”, dat begin maart verschijnt en mede wordt ondertekend door Véronique’s broer Thierry Culliford, die sinds het overlijden van de vader instaat voor het scenario. De Smurfen mogen we ook in centrum Brussel verwachten, op een muurschildering onder de brugbogen van het Hilton Hotel, vlak naast het Centraal Station. “We gaan bovendien een aantal Smurf straatstenen inhuldigen tussen de muurschildering en een nieuw standbeeld van een Smurf op het Spanjeplein”, verklapt Philippe Glorieux. “Verder worden de Smurfen de mascotte van de 20 km van Brussel. België heeft het jaar 2018 uitgeroepen als Jaar van de Smurfen, zoals 2017 het Magritte-Jaar was. De Smurfen worden bovendien de mascotte van 17 duurzame-ontwikkelingsdoelstellingen ondertekend door de UNO, tot en met 2030. Onze visie leeft dus echt op wereldschaal.”
Een mooie toekomst tegemoet
Nooit waren de Smurfen zo populair. “Het publiek vertoont enorm veel sympathie en de ouders blijven ons trouw omdat er geen geweld is. In onze verhalen betekenen de Smurfen zoveel als vreugde en vrolijkheid”, stelt Véronique Culliford. De dochter van Peyo denkt al aan de toekomst. Een nieuwe reeks tekenfilms is al in voorbereiding en het zou best kunnen dat er nieuwe langspeelfilms worden geproduceerd. Het is overduidelijk dat de teams uitermate gemotiveerd zijn. “Wij gunnen onze heldjes de tijd die ze nodig hebben om vooruitgang te boeken en te blijven bestaan. Dankzij deze aanpak zijn de Smurfen vandaag niet meer uit onze wereld weg te denken. Het avontuur wordt in de toekomst nog boeiender en we zullen zien welke nieuwe technologieën we dan zullen kunnen gebruiken, want de Smurfen passen zich graag aan aan nieuwigheden.” Op 60-jarige leeftijd zijn de Smurfen dus helemaal niet klaar om met pensioen te gaan.