De sociale verkiezingen van 2024… we moeten er nu al aan denken…

[gastartikel]

De volgende sociale verkiezingen vinden plaats in mei 2024. Dat lijkt misschien nog veraf, maar u kan niet vroeg genoeg beginnen met de voorbereidingen ervan.
Om ervoor te zorgen dat de verkiezing van uw ondernemingsraad en/of Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk vlot en in een serene sfeer verloopt, moet u de procedure in december 2023 opstarten en begint het voorbereidingsproces vandaag in uw onderneming.
Dat is een taak van lange adem. Hou daar rekening mee. Als u op tijd klaar wilt zijn, kan u er beter zo vroeg mogelijk aan beginnen.

Eerst en vooral is het belangrijk dat u kritisch naar uw bedrijf kijkt en uzelf de volgende vragen stelt:

• Moeten er binnen mijn onderneming sociale verkiezingen georganiseerd worden?
• Wie heeft er binnen het bedrijf voldoende kennis van de materie en wie kan er tijd voor vrijmaken?
• Wie zal de organisatie van de sociale verkiezingen op zich nemen?

Uw personeelsbestand bepaalt of u al dan niet sociale verkiezingen moet organiseren

Heeft u gemiddeld minstens 50 voltijdse equivalenten in dienst in de periode van 1 oktober 2022 tot en met 30 september 2023? Dan zal u sociale verkiezingen moeten organiseren voor een Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk (CPBW). Als uw personeelsbestand minstens 100 werknemers telt in de periode van 1 oktober 2022 tot en met 30 september 2023, dan zal er naast verkiezingen voor CPBW ook een verkiezingen voor de ondernemingsraad moeten georganiseerd worden.
Let op: er zijn zeer specifieke regels die bepalen of een werknemer voor 100% meegeteld moet worden of niet. Hou daar zeker rekening mee als u de komende periode iemand extra wil aanwerven of uurroosters wenst aan te passen.

Uitzendkrachten die in de onderneming werkzaam waren tijdens het tweede trimester van 2023 (april – juni) zullen meetellen om te bepalen of de tewerkstellingsdrempel van 50 of 100 werknemers werd behaald. Uitzendkrachten die een vaste werknemer vervangen waarvan de uitvoering van de arbeidsovereenkomst geschorst is (bijvoorbeeld door ziekte) zullen echter niet meegeteld worden. De onderneming moet een specifiek register bijhouden van het aantal uitzendkrachten dat werd tewerkgesteld in periode van 1 april tot 30 juni 2023.

De structuur van uw bedrijf bepaalt hoe uw sociale verkiezingen georganiseerd moeten worden

Om te weten of u sociale verkiezingen moet organiseren, moet u de structuur van uw onderneming bekijken op het niveau van, “technische
bedrijfseenheid” (TBE) en nagaan of daarbinnen de drempel van 50 of 100 werknemers al dan niet bereikt wordt. Het begrip TBE kan omschreven worden als een eenheid op grond van “sociale en economische criteria”.
Het is niet omdat u twee aparte juridische entiteiten hebt, dat u er automatisch van mag uitgaan dat u met twee aparte technische bedrijfseenheden zit. Het zou kunnen dat u de twee moet samentellen, op basis van sociale en economische criteria, en zo toch de grens van 50 of 100 werknemers bereikt. Laat de structuur van uw onderneming dus tijdig analyseren om verrassingen te vermijden en onderzoek eventuele alternatieven.

Een werknemer ontslaan tijdens de verkiezingsperiode kan zware gevolgen hebben

Overweegt u om uw bedrijf te herstructureren en zal dat ontslagen met zich meebrengen? Bent u ontevreden over een werknemer maar kijkt u de kat nog wat uit de boom? Dan moet u nu de knoop doorhakken. Tijdens de verkiezingsperiode gelden immers bijzondere beschermingsregels die een ontslag bijzonder risicovol maken.
De verkiezingsperiode duurt 150 dagen, en speelt zich af rond twee sleuteldata:

1) De dag waarop het officieel bericht met de verkiezingsdatum wordt aangeplakt, en waarop ook andere belangrijke informatie staat. Deze aanplakdatum noemen we datum X en die moet exact 90 dagen vóór datum Y vallen.

2) De dag van de sociale verkiezingen: de verkiezingsdatum Y (te kiezen binnen een nog te bepalen periode).

Werknemers die zich kandidaat stellen zijn beschermd tegen ontslag vanaf 30 dagen voor de aanplakking van bericht X. De vakbonden moeten hun kandidatenlijsten uiterlijk op dag X+35 indienen, dus 35 dagen na de aanplakking van bericht X. Pas dan kent u dus de namen van de kandidaten.
Daarom spreken we van een occulte beschermingsperiode tussen X-30 en X+35. Tijdens die periode weet u nog niet wie zich uiteindelijk kandidaat zal stellen. Als u tijdens deze periode een werknemer ontslaat, kan het dus ongewild om een ontslag van een beschermde werknemer gaan. Die heeft het recht om zijn herintegratie in de onderneming te eisen. Weigert u die aanvraag, dan riskeert u een aanzienlijke ontslagvergoeding te moeten
uitbetalen.
Hoe goed uw argumenten ook zijn, een werknemer die zich binnen de beschermingsperiode kandidaat stelt ontslaan kan u dus een pak zorgen en centen kosten. Ook al wist u niet dat deze persoon zich kandidaat zou stellen.

Goed om te weten

• De verkiezingsprocedure duurt 150 kalenderdagen. Tijdens een pre-electorale fase van 60 dagen wordt het juridisch kader vastgelegd. De verkiezingsperiode zelf duurt 90 dagen.
• Binnen die strikte tijdspanne moet u verschillende beslissingen nemen, onder andere over de verkiezingsdatum, de structuur van uw onderneming, de directie- en kaderfuncties, enz.
• Denk eraan: de vakbonden kunnen naar de rechtbank trekken om elke beslissing of fout aan te vechten die u tijdens de voorbereidingsprocedure of de verkiezingen zelf maakt.
• Werknemers die minstens 75% van een voltijdse tewerkgesteld worden tellen mee als een voltijdse. Werknemers die minder dan 75% van een voltijdse tewerkgesteld worden tellen mee als een halftijdse.
• Een TBE valt vaak samen met de juridische entiteit (nv, bvba, cvba, enz.), maar verschillende juridische entiteiten kunnen ook één TBE vormen. Zo kunnen twee juridische entiteiten van elk 25 werknemers één TBE vormen, zodat u toch sociale verkiezingen moet organiseren. Eén juridische entiteit kan ook bestaan uit verschillende TBE’s. Dan moeten verschillende verkiezingsprocedures opgestart worden.

U merkt het. Er komt heel wat kijken bij het organiseren van sociale verkiezingen. En tijdig uw voorzorgen nemen is geen overbodige luxe. Deze tips helpen u alvast op weg, maar uiteraard kunt u altijd bij ons terecht voor persoonlijk advies: esv2024@partena.be

Over de auteur

Daniel Binamé, Development and partnerships Manager Partena Professional