Op een herfstdag viel in de media het nieuws van de gevreesde tweede Covid-19 golf. Dat zorgde opnieuw voor opschudding in het bedrijfsleven. Economische gevolgen zouden waarschijnlijk niet uitblijven. Ook het welzijn van de werknemers kwam eens te meer in het gedrang.
betekenis aan het werk
Het ‘verplichte’ telewerk in de gezondheidsmaatregelen van de lente had voor sommigen positieve gevolgen. Zo bijvoorbeeld thuis zijn, niet meer in de file staan op de grote invalswegen tijdens het piekuur, zijn tijd zelfstandig beheren of afstand nemen van interpersoonlijke conflicten of een hachelijke werksfeer. Nog belangrijker is dat vele werknemers dankzij het telewerk werden erkend voor hun betrokkenheid bij hun taak, hun aanpassingsvermogen in moeilijke omstandigheden, hun beschikbaarheid en flexibiliteit. De psychologie van het bedrijfsleven weet namelijk hoe essentieel de erkenning van de werknemers wel is in domeinen als betrokkenheid, inzet voor de onderneming en zelfs prestaties. In feite geeft erkenning een betekenis aan het werk.
Sociaal isolement
Telewerk heeft echter ook een aantal minder positieve gevolgen. Sociaal isolement richt de meeste schade aan. De collega’s zitten elk achter hun scherm, ver weg. Gedaan met de groeten aan de medewerkers in de ochtend. Geen glimlachen, aanmoedigingen, verstandhouding of steun in moeilijke situaties meer. Luistervaardigheid en sympathie, concrete hulp, informele momenten, de koffiepauze en de lunch onder collega’s, dat is allemaal verdwenen. Het enige dat overschiet, is een scherm. De menselijke dimensie is er niet meer.
In ons dagelijks beroepsleven zijn collega’s in twee opzichten fundamentele partners. Ten eerste bij de beoordeling van het verrichte werk. Collega’s delen met ons niet alleen een werkervaring en het vakgebied, maar ook gemeenschappelijke technische, ethische en terminologische regels. Zij zijn het best geplaatst om te beoordelen of ons werk volgens de regels van het vak is uitgevoerd. Het tweede aspect heeft te maken met het sociaal delen van emoties. “Emoties op de werkplek”, bestaat zoiets? In feite ervaren werknemers zowel positieve als negatieve emoties in hun beroeps- en privéleven. Alle emoties, zowel positief als negatief, worden gedeeld, ongeacht de intensiteit. De literatuur over het sociaal delen van emoties heeft aangetoond dat mensen hun emoties op alle leeftijden en in alle culturen, binnen een relatief korte periode (vaak de dag zelf) met een aantal mensen delen.
Collega’s behoren tot deze mensen, zeker als de emotie in verband staat met een beleving in de werkomgeving. Aan wie vertellen we wat we hebben meegemaakt met een ingewikkeld dossier of tijdens een gespannen vergadering? Aan wie zeggen we hoe we een complimentje aanvoelen of hoe we omgaan met een onaanvaardbare opmerking van de baas? Bij wie gaan we ons hart uitstorten als de toekomst van het bedrijf in het gedrang komt te staan, wanneer we kwaad zijn omdat bepaalde waarden met voeten worden getreden en wanneer we opgetogen zijn met goed nieuws? De echtgeno(o)t(e), uiteraard, maar ook de collega’s. Trouwens zullen collega’s die ongeveer in dezelfde situaties verkeren als wijzelf, soms beter de reikwijdte van onze emoties begrijpen en beter naar ons luisteren. Verscheidene wetenschappelijke studies hebben trouwens aangetoond dat een goede sociale uitwisseling van emoties het risico op een burn-out doet dalen.
Wat kunnen we achter ons scherm doen? Met de huidige technologieën communiceren we vrij gemakkelijk op afstand. We kunnen elkaar zien of horen, en dat hoeft zich niet tot vergaderingen te beperken. We kunnen elkaar vertellen over onze emoties, ons dagelijks leven, onze angsten, de fijne momenten en zelfs samen – maar op afstand – een kopje koffie drinken, in afwachting dat we elkaar weer ‘echt’ kunnen ontmoeten.
Over de auteur
Stéphanie Delroisse, PhD, zaakvoerster van Sens Stress.