In de Brusselse mobiliteitsproblematiek speelt de MIVB een vooraanstaande rol. Een essentiële speler, die echter ook veel kritiek krijgt van automobilisten wanneer ze worden aangemoedigd om naar het openbaar vervoer over te stappen. Tram, bus en metro zouden te traag zijn en hun frequentie te laag. Hun comfort zou voor verbetering vatbaar zijn en de vervoerbewijzen te beperkend … Is dit gegronde kritiek of een voorwendsel om geen openbaar vervoer te gebruiken? Een update met Françoise Ledune, woordvoerster van het openbaar bedrijf, over de realiteit van het vervoer in Brussel en de ontwikkelingsuitzichten.
Francoise Ledune ©BELGA
Wegens de bevolkingsgroei, de toenemende vraag en de wil om te evolueren naar een zachte mobiliteit, zal MIVB zeer zware investeringen moeten voorzien. Zijn de middelen die de toezichthoudende overheid u toewijst hiervoor toereikend ?
Op dit moment hebben we een investeringsplan van 6,2 miljard euro lopen, tot in 2028. Deze aanzienlijke middelen stemmen overeen met onze praktische capaciteiten om de projecten uit te voeren. Ons netwerk evolueert geleidelijk aan, naarmate de behoeften veranderen. We bereiden dit al jaren voor. Het proces zit nu in een stroomversnelling dankzij de middelen die het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ons ter beschikking stelt, naast de inbreng van de federale Staat via het Belirisfonds, in het raam van de nationale en internationale rol van de hoofdstad.
Nieuwe technologieën zijn niet meer weg te denken. Welke zijn volgens u het meest interessant en nuttig voor de MIVB? Hebben we het over autonome voertuigen ? Of vervoerbewijzen van punt tot punt?
We hebben verscheidene innovatieprojecten lopen. Te beginnen met MaaS, de integratie van meerdere mobiliteitsoplossingen binnen een vast universum.[1]We werken aan de ontwikkeling van een digitaal platform dat niet alleen de MIVB en de andere openbaarvervoerbedrijven (De Lijn, NMBS, TEC) integreert, maar eveneens de opkomst van nieuwe vormen van mobiliteit: scooters, elektrische fietsen, gedeelde auto’s, enz. Het is de bedoeling om de gebruiker een multimodaal “deur-tot-deur”-aanbod voor te schotelen, rond de ruggengraat van het openbaar vervoer in Brussel. Het concept bestaat erin een geïntegreerde, efficiënte en eenvoudige route aan te bieden voor een globale prijs. Dit alles met een paar kliks. Om het allemaal zeer eenvoudig te houden voor de gebruiker. Een tweede ontwikkelingsas is vervoer op aanvraag.
Wat bedoelt u hiermee?
Op piekuren is het openbaar vervoer efficiënt, de vraag is dan hoog en de frequenties zijn dat eveneens. Maar ’s avonds wordt het bijvoorbeeld wat ingewikkelder. We hebben een nachtbusnetwerk op vrijdag- en zaterdagavond. Op andere avonden is een on-demand transport van het type ‘Collecto’ een meer pragmatische oplossing. Aan de ene kant bestaat er een nachtaanbod voor degenen die het nodig hebben, maar aan de andere kant kunnen we geen halflege bussen doen rijden in wijken waar de vraag dit niet rechtvaardigt, terwijl we die voertuigen elders nodig hebben. On-demand vervoer maakt het mogelijk om een aangepast mobiliteitsaanbod te voorzien in gebieden waar de vraag lager is, maar waar we toch onze openbare dienstverleningstaak moeten vervullen.
Een collectief systeem toch? Anders wordt het een taxi.
Ja, dat klopt. Openbaar vervoer op aanvraag. Het bestaat onder andere in veel Duitse steden. U had het over autonome voertuigen: deze zomer hebben we dergelijke voertuigen in het park van Woluwe getest. Onze twee autonome shuttles in MIVB kleuren kenden veel succes. We zullen deze tests voortzetten en de complexiteit ervan geleidelijk aan verhogen. De volgende test zal plaatsvinden op de Solvay-site in Neder-Over-Heembeek, waar we in interactie zullen treden met andere motorvoertuigen. Tot slot willen we een derde test uitvoeren in wisselwerking met een openbare rijweg.
Wat de autonome voertuigen betreft, is het de bedoeling dat de tram of de bus op sommige relatief lineaire trajecten wordt vervangen door autonome pendeldiensten, bijvoorbeeld op de Woluwelaan of de Louizalaan, met een constante heen- en terugreis, ter vervanging van voertuigen die soms vertragingen oplopen op lange trajecten? Wat denkt u hiervan?
De test moet uitmaken waar en hoe dit relevant zou zijn, en onder welke omstandigheden … Momenteel zijn we niet van plan om een lijn te vervangen, maar om het bestaande aanbod aan te vullen. Deze “intelligente” voertuigen zijn uitgerust met een Lidar-systeem, waarmee ze hun route herkennen en obstakels vermijden. Maar vandaag zijn het nog steeds zeer kleine voertuigen die zeer langzaam rijden, aan 10 of 15 km/uur. Verwar autonome voertuigen niet met de automatische voertuigen die in sommige netwerken worden ingezet. De automatisering van de metro op een demonstratietraject is gepland voor de komende jaren in Brussel. We beogen hiermee een verhoging van de frequenties.
Wilt u dit even toelichten?
In de praktijk kunnen we omwille van het reactievermogen van de mens niet onder een bepaald interval tussen twee metrostellen. Tegenwoordig is de metro al voor 80% geautomatiseerd en de stellen rijden met een interval van 2 minuten. Als we dit willen terugbrengen tot minder dan één minuut, hebben we volledige automatisering nodig. Mensen (en dus ook de bestuurder) zijn niet even regelmatig als machines. Eenmaal rijden ze iets sneller, dan weer iets langzamer … Dit is van groot belang als de tussenpoos zeer kort is. Dankzij de automatisering kan tijd en vooral capaciteit in alle veiligheid worden gewonnen.
Nog iets: Brusselse bedrijven klagen over mobiliteitsproblemen. Zij zijn trouwens niet de enige. We hebben de indruk dat Brussel ten strijde trekt tegen auto’s nog vóór het zich zorgen begint te maken over het aanbod aan openbaar vervoer. Het recente project om 60.000 parkeerplaatsen af te schaffen is hier een nieuw voorbeeld van. Mensen hebben de indruk dat de kar voor het paard wordt gespannen. Wat vindt u daarvan?
Ik denk dat we tegelijk moeten werken aan een ruimer aanbod aan openbaar vervoer – wat we trouwens doen – en aan een vermindering van het autogebruik in de stad. Het Gewest investeert massaal in het openbaar vervoer. Dit kost veel tijd en geld. Maar de resultaten zijn er wel degelijk, ook al beseft niet iedereen dit.
Dan is het uw taak om dit te laten weten!
Ja, het is onze taak om het te tonen. Maar op het terrein valt dat al op. Vaak denkt de automobilist dat het openbaar vervoer zich niet voldoende ontwikkelt. Maar de gebruiker ziet die verandering wel. Het bewijs hiervoor is dat het gebruik van het openbaar vervoer in tien jaar tijd met 40-50% is toegenomen, nagenoeg een unicum in Europa. Dit is enorm. De steeds ergere verkeersoverlast stimuleert trouwens deze evolutie. Een autorit die 20 jaar geleden een kwartier duurde, duurt nu 45 minuten. Na verloop van tijd gaan de mensen toch maar eens de tram proberen. En wat blijkt? Een efficiënt vervoermiddel. Het economische argument? Het openbaar vervoer is veel goedkoper dan de auto. Denk bovendien aan stimulansen zoals de terugbetaling van het abonnement door de werkgever. Rekening houdend met de stijging van de benzinekosten, is een bijna 100% door uw werkgever vergoed abonnement een prachtig alternatief. Ook het milieubewustzijn beïnvloedt nu de keuzes. Sommige mensen beweren dat ze het openbaar vervoer zullen nemen als dat eindelijk wordt ontwikkeld. Dus later, want nu spannen de beleidsmensen de kar voor het paard. Deze perceptie is echter totaal voorbijgestreefd, want het paard trekt die kar nu al jaren. Vaak is het gewoon een voorwendsel om de auto niet te laten staan.
Wat antwoordt u aan bedrijven die klagen of dreigen naar de rand te verhuizen, om niet langer het juk van de verkeersoverlast te ondergaan?
Kies voor het openbaar vervoer. Zet uw medewerkers aan om het te gebruiken en combineer het met andere vormen van mobiliteit. En u zult vaststellen dat u tijd zult besparen. Iedereen weet dat er geen sneller vervoer bestaat dan de metro in het centrum van de stad. Daarnaast kunt u ook stappen, fietsen en een veelheid aan mogelijkheden benutten voor al wat u nodig hebt. Dit is de revolutie in de mobiliteit in Brussel. U kunt geen geldige reden meer aanhalen om te beweren dat u uw auto in Brussel constant nodig hebt.